Psychotraumatologia

Czym zajmuje się psychotraumatologia?

Psychotraumatologia to dziedzina wiedzy i pracy psychologicznej w obszarze dotyczącym pomocy osobom, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń i mierzą się z ich konsekwencjami.

Psychotraumatolog posiada wiedzę dotyczącą diagnozy i leczenia z zakresu zaburzeń związanych ze stresem pourazowym i traumatycznym rozwojem:

• PTSD („Post Traumatic Stress Disorder”) Zespół Stresu Pourazowego,
• Complex PTSD- Złożony Zespół Stresu Pourazowego,
• ASD- Ostra Reakcja na Stres,
• Powikłana Żałoba,
• Zaburzenia Adaptacyjne,
• Zaburzenia Więzi, Pozabezpieczny Styl Przywiązania,
• Zaburzenia Osobowości, szczególnie borderline,
• DID- Dysocjacyjne Zaburzenie Tożsamości, Zaburzenia Dysocjacyjne,

Czym jest doświadczenie traumatyczne?

Traumatycznym doświadczeniem według klasyfikacji zaburzeń DSM V i ICD 11 jest sytuacja, w której doświadczamy zagrożenia życia lub zdrowia albo jesteśmy świadkami takiego wydarzenia u innych, doświadczamy długotrwałej przemocy fizycznej, psychicznej lub seksualnej.

Wydarzenia traumatyczne mogą być spowodowane przez człowieka intencjonalnie (napaść, porwanie, gwałt, przemoc, wojna) lub mogą to być wydarzenia nieintencjonalne albo nie spowodowane przez człowieka (wypadek samochodowy, kataklizm, nagła i tragiczna śmierć bliskiej osoby).

Jakie objawy mogą się pojawić po traumatycznym wydarzeniu?

Osoby dotknięte tego rodzaju doświadczeniami mierzą się z różnego rodzaju objawami, które często mylone są z innymi zaburzeniami. Do najbardziej powszechnych objawów po stresie traumatycznym należą:

• Powracające niechciane wspomnienia wydarzenia, koszmarne sny związane z wydarzeniem, poczucie jakby wydarzenie ponownie miało miejsce,
• Unikanie wspomnień, miejsc, osób, czynności czy skojarzeń związanych z danym wydarzeniem,
• Zmiany w emocjach: intensywne, zalewające uczucia lęku, złości, rozpaczy, irytacji,
• Zmiany w sposobie myślenia o sobie i innych. Obwinianie siebie o doprowadzenie do danej sytuacji, Negatywne myśli o sobie, Zmiana przekonań o bezpieczeństwie świata, możliwości zaufania innym ludziom,
• Zmiany w pobudzeniu: trudności ze snem, płochliwość, czujność,
• Zmiany w reakcjach fizjologicznych: pod wpływem bodźca przypominającego intensywne reakcje fizjologiczne,

Najpowszechniejszym objawem i takim, który najłatwiej jest zaobserwować, także przez inne osoby, może być unikanie, np. po wypadku samochodowym nie wsiadamy do samochodu, nie jeździmy tą samą trasą. Osoby, które przeżyły doświadczenie traumatyczne w naturalny sposób próbują odcinać się od bodźców, które im o nim przypominają a jednocześnie doświadczają niechcianych, intruzywnych wspomnień o wydarzeniu (którymi niechętnie się dzielą). Nieleczone zaburzenia po stresie traumatycznym mogą skutkować trwałą zmianą osobowości na skutek doświadczanych objawów.

Czym jest powikłana żałoba?

Obszarem pracy psychotraumatologa jest także pomoc osobom, które przeżywają przedłużoną, przewlekłą żałobę. Żałoba po stracie bliskiej osoby jest naturalnym stanem. Jednak przedłużająca się żałoba, ciągłe zaabsorbowanie zmarłą osobą i długotrwałe cierpienie mogą uniemożliwiać powrót do normalnego życia.

Jak rozpoznać powikłaną żałobę?

• Ponadnormatywny czas trwania ostrej żałoby; ponad 6-12 miesięcy,
• Ciągłe zaabsorbowanie zmarłą osobą, potrzeba mówienia o niej, wspominania, trudność w rozstaniu się z jej rzeczami,
• Skanowanie otoczenia w poszukiwaniu osoby, ciągłe skojarzenia związane ze zmarłym,
• Niemożność prowadzenia normalnego życia, zaniedbywanie obowiązków,
• Wycofanie z relacji z osobami, które nie chcą rozmawiać o zmarłym,
• Ciągły ból emocjonalny: smutek, cierpienie, żal, rozpacz,
• Uporczywa tęsknota za zmarłym,
• Doświadczanie obecności zmarłej osoby,

Czym jest traumatyczny rozwój?

Traumatyczny rozwój to określenie na dorastanie w niekorzystnych, dysfunkcyjnych okolicznościach. Osoby, które doświadczyły różnego rodzaju przemocy, opuszczenia, zaniedbania w domu rodzinnym, mierzą się z wieloma konsekwencjami i objawami tych przeżyć. Ponieważ dzieciństwo jest związane z rozwojem zarówno mózgu jak i kształtowaniem się osobowości traumatyczne doświadczenia mogą skutkować:

• coplex PTSD,
• zaburzeniami osobowości, w szczególności borderline,
• zaburzeniami odżywiania,
• długotrwałą depresją i zaburzeniami lękowymi (nie poddające się leczeniu),
• zaburzeniami dysocjacyjnymi,
• somatyzacjami,
• tendencjami do autodestrukcji,
• tworzeniem przemocowych związków,
• tendencją do nadużywania substancji.

Jak pracuje psychotraumatolog?

Psychotraumatologia opiera się w swojej pracy o bardzo konkretne i rekomendowane do pracy z traumą narzędzia. W zależności od rodzaju wydarzenia i tego czego ono dotyczyło, czy było to wydarzenie jednorazowe czy powtarzające się psychotraumatolog wykorzysta inny rodzaj pracy. W przypadku wydarzeń jednorazowych praca będzie zdecydowanie krótsza. W przypadku traumatycznego rozwoju i zaburzeń osobowości praca psychotraumatologa będzie indywidualnie dostosowana do potrzeb, ale będzie też wymagała więcej czasu.

Jakimi metodami posługuje się psychotraumatolog?

• Terapia EMDR,
• Procedura Przedłużonej Ekspozycji,
• Procedura Przetwarzania Poznawczego,
• Krótkoterminowa Terapia Eklektyczna,
• Ekspozycyjna Terapia Narracyjna,
• Długotrwała praca psychotraumatologiczna (w przypadku, np. zaburzeń osobowości, zaburzeń dysocjacyjnych).

Czym jest interwencja kryzysowa?

Interwencja kryzysowa to krótkoterminowy proces terapeutyczny, który ma na celu pomóc osobie odzyskać poczucie mocy i wpływu na swoją sytuację życiową, odzyskanie poczucia równowagi i możliwość samodzielnego działania w tej trudnej dla niej sytuacji. Kryzys może przerodzić się w sytuację o charakterze rozwojowym, ale tylko wtedy, jeśli zmierzymy się z tym, co się stało i konsekwencjami tego wydarzenia.

Kiedy skorzystać z interwencji kryzysowej?

• Mają poczucie, że nie są w stanie poradzić sobie same z aktualną sytuacją życiową, ponieważ znane im strategie radzenia sobie zawodzą,
• Czują się zdestabilizowane, bezradne, przeżywają silne uczucia, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie,
• Były ofiarą napaści, gwałtu lub próby gwałtu,
• Straciły bliską osobę,
• Doświadczają innej trudnej sytuacji, która uniemożliwia im samodzielne radzenie sobie z sytuacją.

Psychotraumatolodzy w Ośrodku JA:

Anna Łąka– psycholożka, psychotraumatolożka, terapeutka TSR

Zofia Hecht– psycholożka, psychotraumatolożka, terapeutka EMDR

Justyna Kaczmarczyk- Nazim– psycholożka, psychotraumatolożka, psychoterapeutka, terapeutka EMDR

Aniceta Kijewska– psycholożka, psychotraumatolożka, terapeutka EMDR

Paulina Mikołajczyk– psycholożka, psychotraumatolożka, terapeutka EMDR

Magdalena Zdrodowska– psycholożka, psychotraumatolożka, terapeutka EMDR